Jan Smoleń urodził się 24 czerwca 1901 roku w Łysej Górze w powiecie tarnowskim.
Pracę w Gimnazjum Polskim w Bytomiu rozpoczął w sierpniu 1935 roku jako przybyły z Polski nauczyciel o specjalności nauczania: matematyka, fizyka i chemia. Pełnił swe funkcje do końca istnienia szkoły, czyli do 26 sierpnia 1939 roku.
W 1936 roku prowadził w Zabrzu kurs języka polskiego, czynnie uczestniczył także w działalności Polskiego Uniwersytetu Ludowego, wygłaszając w ramach zajęć odczyty w Zabrzu, Oleśnie, Raciborzu, Gliwicach, Bytomiu na temat historii i gospodarczego rozwoju Polski. Uczestniczył w różnorakich uroczystościach, organizowanych przez polskie stowarzyszenia oraz w zebraniach Polskiego Towarzystwa Szkolnego. Dodatkowo, od jesieni 1937 roku, podjął pracę wychowawcy w bursie przy ulicy Gliwickiej.
26 sierpnia 1939 roku w dramatycznych okolicznościach wyprowadził uczniów z internatu na dworzec kolejowy i odesłał ich do domów rodzinnych, ratując im wówczas życie. Sam opuścił Bytom jednym z ostatnich odjeżdżających do Polski pociągów.
W okresie okupacji pełnił funkcję kierownika tajnego nauczania w okręgu krakowskim.
Po wojnie prof. Jan Smoleń wybrany został pierwszym kuratorem śląskiego okręgu szkolnego.
Zginął tragicznie w dniu 28 czerwca 1945 roku w wypadku samochodowym podczas podróży służbowej w Bytomiu – Karbiu.
1 września 1946 roku w pierwszą rocznicę śmierci Jana Smolenia, nasza szkoła przyjęła Jego imię.
Grób Patrona znajduje się w centrum Katowic na cmentarzu przy ulicy Francuskiej.